Het ontstaan van Plan Colombia

 Aan het begin van de cocaïneoorlog in Colombia hield de Verenigde Staten zich niet bezig met deze oorlog, omdat de VS zelf niet veel met de drugsoorlog te maken had. Pas toen Colombia in de jaren ’70, toen de oorlog in Colombia al bijna 10 jaar duurde, een belangrijke bron werd van drugs voor de Verenigde Staten, greep de regering van de VS eindelijk in.  De VS was erg vatbaar voor drugsproblemen en er waren al veel problemen daar door drugs, dus wilde de VS niet dat de import van drugs nog groter werd. De regering vond het belangrijk dat de problemen met drugs zouden stoppen in Colombia, omdat de Verenigde Staten er nu ook problemen mee zou krijgen.

De regering van de Verenigde Staten oefende veel druk uit op de regering van Colombia omdat ze wilden dat er antidrugs wetten aangenomen werden in Colombia. De relatie tussen de twee landen was erg oneerlijk, omdat de Verenigde Staten een erg welvarend land was (en nu nog steeds is) en Colombia juist een ontwikkelingsland. Ze hebben wel een vertrouwensband, doordat allebei de landen in de Koude Oorlog anticommunistisch waren.  De Verenigde Staten beloofde financiële steun aan Colombia als die de wetten van de VS zou aannemen, en in 1973 wilde Colombia eindelijk meewerken aan de voorstellen van de Verenigde Staten. Ze maakten een lange termijn plan, waarbij Colombia de antidrugs wetten van de VS zou aannemen en de VS Colombia daarin (financieel) zou steunen. Cocaïne was en is toch een belangrijke inkomensbron voor Colombiaanse boeren en daarom zorgden de geldproblemen in Colombia en de stijgende vraag naar cocaïne vanuit de VS (want er waren wel heel veel burgers die graag cocaïne wilden kopen) voor een stijgende productie van cocaïne in de jaren ’80.

Toen president Betancur in 1982 in Colombia aan de macht kwam, werd het land lid van de organisatie van ongebonden landen  en dit zorgde ervoor dat de relatie tussen de Verenigde Staten en Colombia verslechterde. Daarom kapte de VS het plan af. Toen in 1848 de president van justitie werd vermoord door iemand uit de drugswereld, wilde de toenmalige president Betancur toch weer samenwerken met de VS omdat hij meer steun nodig had. In 1978 verlaagde de VS het budget voor drugsbestrijding wat weer voor verslechtering van de band tussen Colombia en de Verenigde Staten zorgde. Toch wilde de VS het eigen leger inzetten om in Colombia te strijden tegen de drugsproductie maar het cocaïneaanbod in de VS daalde hierdoor niet.

Aan het begin van de jaren ’90 werden de VS en Colombia het steeds minder met elkaar eens. Colombia wilde vooral investeren in het verbeteren van de binnenlandse veiligheid, terwijl de VS juist meer militairen wilde inzetten voor het bestrijden van de drugsproductie, omdat de VS daar zelf ook nog wat aan had, namelijk dat het cocaïneaanbod in de VS ook lager werd. Ondertussen werd de relatie tussen de VS en Colombia steeds slechter en in 1994 bereikte het een dieptepunt. Dat kwam onder andere omdat de toenmalige president Ernesto Samper en een aantal van zijn ministers ervan werden verdacht een bijdrage te leveren aan de drugshandel in Colombia. Hierdoor waren niet alleen de drugshandelaren, maar heel Colombia een bedreiging geworden voor de Verenigde Staten. Door de beschuldigingen tegen Ernesto Samper, werd hij continu gedwongen om hard op te treden tegen drugshandelaren. Daardoor heeft hij uiteindelijk het meeste gedaan tegen de drugshandel in Colombia dan iedere andere Colombiaanse president.

De verschillende perioden van slechte relaties en goede relaties tussen Colombia en de VS, laten zien dat in de onenigheden tussen de twee landen de VS meer macht had dan Colombia en daarom Colombia een beetje kon sturen zodat de belangen van de VS vaker werden gerealiseerd, maar eigenlijk een beetje onzichtbaar bleven zodat Colombia niet goed kon zien dat ze misschien een slechte deal maakten omdat de VS er veel beter van werd en Colombia er bijna niet beter van werd. De totstandkoming van Plan Colombia kwam voort uit noodzaak. De politieke staat van Colombia was zijn legitimiteit verloren (dit betekent dat er niet veel mensen meer luisterden naar de wetten van de staat omdat veel mensen bij verschillende groepen hoorden die andere standpunten hadden dan de regering in Colombia), er waren niet veel landen meer die met Colombia wilden samenwerken en de FARC en de drugshandelaren hadden het leger van Colombia flinke klappen uitgedeeld. In 1998 werden de eerste plannen gepresenteerd door de toenmalige president Pastrana. Dit plan was onderdeel van het vredesproces met de FARC. Daarnaast was het de bedoeling om weer steun te krijgen van andere landen, vooral van de VS, omdat die er toen bijna niet was.  Het lukte Pastrana om een goede relatie te ontwikkelen met Clinton, maar het probleem was nog steeds dat het de VS vooral ging om de drugsbestrijding en Colombia ook om het verbeteren van de situatie in Colombia. In 1999 werd de situatie in Colombia gezien als bedreiging voor de veiligheid in de Verenigde Staten. Daarom wilde de VS meewerken met Colombia om de situatie daar te verbeteren en werd een nieuwe versie van het Plan Colombia uitgebracht.

Plan Colombia

Amerika steunt Colombia financieel om Colombiaanse antidrugs eenheden op te leiden en om helikopters te financieren om de coca velden te vergiftigen. Met helikopters wordt een pesticiden golf (giftige chemicaliën) uitgestrooid over illegale teelten in Colombia. De illegale teelten worden hierdoor vernietigd en zo kan de regering deze velden vrijstellen voor de productie van bijvoorbeeld koffie, banaan en suiker.

 De voornaamste doelstellingen van dit plan zijn:

1. Buitenlandse investeringen aantrekken door het uitvoeren van handelingen
2. Het bevorderen van de economische groei
3. Vernietiging van alle illegale teelten in Colombia
4. Herstel van militaire controle en modernisering van militaire middelen: de VS steunt Colombia financieel om het leger beter op te leiden zodat het beter kan optreden tegen de Guerrilla strijders.

 Dat klinkt goed, maar de chemicaliën die worden uitgestrooid over de coca velden zijn niet alleen giftig voor de planten, maar ook voor het ecosysteem en voor de burgers. Heel veel mensen worden er ziek en misvormd door. Veel mensen zijn bang dat er ook expres waterbronnen worden bestrooid met deze chemicaliën waardoor het water niet meer drinkbaar is. Dan zijn de chemicaliën niet meer gericht tegen de drugs, maar tegen de bevolking omdat deze wordt gezien als de sociale basis van de Guerrilla leiders. Ook wordt de inkomensbron van vele arme boeren vernietigd, omdat alleen verkoop van drugs nog wat geld oplevert. De export producten die als alternatief kunnen worden gebruikt door de boeren worden vaak niet toegelaten op de buitenlandse markt of leveren zo weinig op dat het geen zin heeft. Hierdoor voelden veel strijders zich veel te erg aangevallen en wilden ze niet meewerken aan de vredesonderhandelingen die de VS ook wilde starten.

Ook was de bedoeling van het plan om de situatie in Colombia veiliger te maken. Dit wilden de Amerikaanse en Colombiaanse regeringen bereiken door vredesonderhandelingen met de guerrillagroeperingen te houden en door het leger en de politie van Colombia sterker te maken. Aan het begin ging dit niet goed, doordat de guerrillagroeperingen niet wilden onderhandelen met Amerika. Zij zijn juist tegen de invloed van Amerika en wilden daarom niet meewerken aan dit plan. Sommige groeperingen in Colombia mochten niet meedoen met de onderhandelingen en dat zorgde ervoor dat zij aanslagen bleven plegen en soms zelfs meer aanslagen pleegden dan voorheen. Pas toen president Uribe aan de macht kwam, begon het Plan Colombia goed te werken. Het leger van de regering kreeg meer manschappen en meer materieel om de strijd aan te gaan met de guerrillagroeperingen. Eén van de guerrillagroeperingen, de ELN, kreeg van Uribe politieke erkenning (wat betekent dat je een vaste plaats hebt in de regering) en daardoor waren ze bereid te onderhandelen over ontwapening.

Europa gaf uiteindelijk ook financiële steun aan Plan Colombia, maar toen bleek dat de nadruk van Plan Colombia vooral lag op de militaire steun, wilde Europa daar niet meer aan meewerken. Zij wilden vredesonderhandelingen met Colombia en de FARC, maar dat werkte niet. Toen de burgeroorlog in Colombia zich steeds meer uitbreidde en de buurlanden er ook betrokken bij raakten, moesten deze buurlanden ook wel Plan Colombia steunen en meedoen met de vredesonderhandelingen, want zij hadden veel last van de burgeroorlog.

Wet Justicia y Paz (Wet Justitie en Vrede)  

Onder President Uribe werd Plan Colombia steeds beter uitgevoerd en hij wilde dat de guerrillagroeperingen hun wapens in zouden leveren, zodat er minder gevaar was voor de burgers. Hij maakte een wet die ervoor zorgde dat veel guerrillastrijders werden gedemobiliseerd. Deze wet heette Justicia Y Paz. Deze wet hield in dat de groeperingen die hun wapens in zouden leveren, konden rekenen op lagere straffen voor hun misdaden. Amnesty International zag deze wet als een ‘contract van straffeloosheid’. Want, zeiden ze, de guerrillastrijders hebben ernstige misdaden gepleegd en worden door die wet minder zwaar gestraft.

 Bronnen:

 http://irs.ub.rug.nl/dbi/4bcc0fae30ce4

 http://www.ikonrtv.nl/uitzendingDyn.aspx?lIntType=22&lIntEntityId=160

 http://conflictenteller.nl/conflict?cid=11

 http://www.mo.be/artikel/vn-mensenrechtenraad-wikt-situatie-colombia